Een stralende dag, deze laatste van een veelbewogen jaar. Als ik vanmorgen het eerste ommetje maak, staat de maan, vol en rond, boven de populieren. De zon komt achter het huis op met on-decemberse kracht en verwarmt even later het wad tot alle mogelijke zorgen van de wereld oplossen. Behalve van de gewonde watervogel die ik aantref. Alleen haar kop kan ze opheffen om zich te verweren. Een eenzaam einde in de golven die eraan komen.

Het einde ook van een belangrijk jaar.

Waarin we leerden dat we kunnen improviseren. Dat afstanden op andere wijze overbrugbaar zijn. We moesten tot inkeer komen. Tot stilstand die geen stilstand bleek. Als het besef dat de uitputting van de aarde en plagen & ziektes met elkaar verbonden zijn, sterker doordringt tenminste. Als de vliegschaamte erin blijft. Als we ons blijven realiseren dat de grondstoffen die we gebruiken voor ons normale leventje eigenlijk al op zijn, dat we ons deel allang opgesoupeerd hebben.

Een jaar waarin een glimp van besef verschijnt dat ons oude idee van ‘markt’ achterhaald is. Dat het niet okay is je producten voor zoveel mogelijk geld en met zo weinig mogelijk kwaliteit of duurzaamheid te verkopen. Dat ‘fair trade’ niet alleen een begrip voor geitenwollensokken types in het verre Afrika is.

Een jaar van vriendschappen die zich verdiepen. Een jaar waarin om steun gevraagd moest worden. Waarin kwetsbaarheid als natuurlijk toonbaar bleek. Een jaar van grotere verbondenheid met de dieren, die herademen in onze stilte. In de lucht, op het water, in de stad.

Kiza Magendale schrijft in zijn column in de NRC: “ik heb deze ene kerst lessen geleerd waar ik normaal gesproken twintig jaar over zou doen”.

Ik zou willen zeggen: geldt dat niet voor ons allen, en niet alleen met deze Kerst maar voor het hele jaar?

Ik ga hier in afzondering nog even op mijn ‘Lessons learned’ zitten terwijl buiten inmiddels de hagel neerslaat. Panta Rhei, het andere meisje schreef het al. Maar ook ‘metamorphosis’. Verandering,, alsmaar weer. Ook nog lang na ons.

Phillip Glass ‘Metamorphosis’