Weten

Ik ben te gast bij twee families in Iran. Of moet ik zeggen Perzië?

We kijken een prachtige IDFA documentaire, zo maar midden op de dag. In werk tijd. Op mijn bureau ligt het dossier van de laatste cliënt nog open. Met, in mijn handschrift, de verslaglegging van een Iraans familieverhaal. Voor de jongste generatie begint dat met een vlucht in 1992 naar het westen, in de ‘aftermath’ van de tweede Golfoorlog.

De idfa documentaire begint ten tijde van de Sjah. We zien zomerse beelden van blote vrouwenarmen, opgestoken kapsels, Farah Diba style. Een enkele hoofddoek. Mannen in elegante pakken, allen lachend. Ik kan me de beelden van de revolutie en het verjagen van de Sjah nog goed herinneren en de verontwaardiging daarover van mijn moeder. Reza en zijn vrouw met haar prachtige kapsel waren immers haar idolen.

De ouders van de documentaire maakster trouwen op afstand in Teheran. Hij promoveert immers in Zwitserland. Zij volgt hem maar voelt zich nutteloos en alleen zonder baan of studie in het nog mondainere Zwitserland. Terug in Iran, voor de geboorte van hun dochtertje, radicaliseert de moeder. Ze verscheurt alle foto’s ooit van haar genomen zonder hoofddoek. Het kind vist ze uit de vuilnisbak en tekent de missende stukjes ‘moeder’ er zelf bij.

Eenzaamheid en verscheuring in gezinnen onder invloed van onderdrukking. En geloof als oplossing voor zingevingsvragen. Die vervolgens nog een grotere wig slaat in liefdes en levens. Hoe geleerd en welopgevoed ze ook mogen zijn.

“Weten heeft twee vleugels,

Denken vliegt op een.

Een vogel met een vleugel

Vliegt fladderend,

Loopt struikelend.

Schuif achterdocht en denken

Aan de kant

En transformeer denken tot weten.

De tweede vleugel zal zich

Aan je hechten

Wat de wereld ook van je zegt.”

‘Twee vleugels’, Rumi