Het is een fijne bezigheid: lijstjes maken van wat je nog moet doen. Van schoonmaakschema’s tot nog te lezen boeken, geen lijstje is mij vreemd. Maar nog nooit zag ik een lijstje als dat van schrijver Geert Mak in zijn documentaireserie In Europa – de geschiedenis op heterdaad betrapt. In de aflevering van vandaag gaat het over Hongarije met zijn uiterst rechtse president Victor Orbán.
Er blijken maar zes stappen nodig om van een democratie een dictatuur te maken:
1. Schaf de waarheid af. Zet de kritische journalistiek buitenspel, begin een eigen medianetwerk, ontsla wie niet welgevallig is.
2. Deel uit wat niet van jou is. In het geval van Hongarije: vraag overal Europese subsidies voor aan, en verdeel dat geld vervolgens in eigen kring.
3. Creëer een vijand. Bespeel de gevoelens van je bevolking, zeg dat de christelijke waarden onder druk staan, maak mensen bang voor de ander.
4. Schakel alle onafhankelijke rechters uit.
5. Geef paramilitaire groepen vrij spel.
6. Verhef je eigen land boven de rest van de mensheid.
Volgens Mak heeft Orbán drie van de zes stappen al gezet. En de stoelpoten van de Hongaarse rechters staan ook al aardig op wankelen.
Dankzij zijn lijstje weten we nu welke stap de volgende zal zijn. En waar we op moeten letten bij al die andere luidruchtige wereldleiders en partijbonzen. Is dat niet ontzettend handig?
