“Het is zo’n vreemde oorlog” verzucht de 80 jarige weduwe

op het beeldscherm als ze me vertelt over haar vereenzaming, nu bezoekjes buiten de deur wederom lastig zijn. ‘s Nachts nemen kleine zaken enorme proporties aan en overdag is ze futloos. Ze maakt wandelingen in de buurt en ontmoet slechts onbenutte terrasstoelen opgestapeld in een hoek. Ketting erom, wachtend op betere tijden. Voorheen riep er nog wel eens iemand vanuit die stoelen:”kom erbij zitten..”

Ze herinnert zich als jongste kind in een gezin dat actief was in het verzet, de spanning, de dreiging maar ook de saamhorigheid van de oorlogstijd. Geïnstrueerd als ze was om niks te zeggen, tegen niemand. Nu is de vijand onzichtbaar. Het vervreemdingseffect juist wel en voelbaar.

In de stapel weekendkranten vind ik in het NRC een artikel over onderzoek naar ‘het zelf’ met behulp van Virtual Reality (VR). De Tibetanen in het oosten wisten het al eeuwen,  nu volgt wetenschappelijke onderbouwing uit het westen. Het zelf bestaat eigenlijk niet. Het brein interpreteert de informatie uit de omgeving en vanuit het eigen lichaam en vormt daarvan een beeld. Het is een model van de omgeving, maar ook een ’model’ van wat we ons ‘ik’ zijn gaan noemen. Maar in feite bestaat er geen ‘ik’.

Intensief contact met een ander doet je de ego grenzen verliezen. Denk aan vrijen, een kind de borst geven, denk aan een uiterst verdrietige vriend of vriendin troosten. Dan ervaar je jezelf minder als ‘ik’, meer als onderdeel van een geheel.

Door elkaar te voelen, aan te raken, te omhelzen (wat in onderzoekstermen een ‘bodyswap’ wordt genoemd) blijven we ‘heel’ en coherent.

De schrijvers van het artikel hopen dat we ooit allemaal zullen beseffen dat ons model van de wereld slechts een aanname is. Niet perse ‘de waarheid’. En dat we ‘bodyswaps’ nodig hebben om gezond te blijven.

Ik hoop het ook. Voor de slachtoffers van ‘the social distancing’ en voor de grote ‘ego’s’ in het ‘model’ van de wereld.